Hersenschudding

Hoe herken je een hersenschudding?

Een hersenschudding is niet altijd eenvoudig te herkennen. Een harde klap op het hoofd met direct merkbare symptomen of bewusteloosheid wordt meestal snel opgemerkt. Maar in de praktijk ontstaan juist veel hersenschuddingen zónder opvallende impact of verlies van bewustzijn. Een ogenschijnlijk lichte botsing – of herhaalde kleinere klappen – kan leiden tot flinke klachten, terwijl een zware impact soms geen letsel veroorzaakt.

Wat het extra lastig maakt: klachten ontstaan lang niet altijd meteen. Soms worden symptomen pas uren later duidelijk, wat het risico op onderschatting vergroot.

Bij veel blessures kan de sporter zelf vaak goed aangeven hoe ernstig de klacht is. Bij een hersenschudding is dat anders. Het beoordelingsvermogen van de sporter kan beïnvloed zijn – rationeel denken maakt soms plaats voor emotionele reacties.
Het komt dan ook geregeld voor dat een sporter het niet eens is met de beslissing om niet verder te spelen. Soms leidt dat zelfs tot overmatige emotionele reacties, boosheid of in sommige gevallen zelfs agressief gedrag.

Kortom: het herkennen van een hersenschudding vraagt om alertheid, kennis van de signalen én het besef van het belang van ingrijpen ter bescherming van de sporter. Ook als de sporter zelf aangeeft dat het wel meevalt.

Sta je langs de lijn bij een wedstrijd of training? De hoofdletselapp herkent de symptomen bij een speler en vertelt wat je moet doen.

Belangrijke factoren

• De sporter zelf, coaches, trainers en medespelers moeten bedacht zijn op het mogelijk ontstaan van een hersenschudding tijdens de sport en het belang hierbij om met een preventieve mindset te handelen.
• Het herkennen van een (mogelijk) traumamoment is belangrijk, denk hierbij bijvoorbeeld aan een hoofd-tegen-hoofd duel of een klap op de grond met het hoofd.
  (Laat u niet afleiden, bijvoorbeeld een hoofdwond of bloedneus ontstaat veelal als gevolg van impact, waarbij de aanwezigheid van bloed er niet toe moet leiden dat de aandacht voor een mogelijke hersenschudding verdwijnt)

Klachten die kunnen duiden op een hersenschudding

• Hoofdpijn
• Duizeligheid
• Misselijkheid
• Overgeven
• Verlies van bewustzijn (tijdelijk)
• Verwardheid
• Balansverstoring
• Dubbel of wazig zien
• Gevoeligheid voor licht of geluid
• Slaperigheid
• Concentratieproblemen
• Vergeetachtigheid
• Gedragsverandering, denk hierbij aan bijvoorbeeld overmatige / ongepaste emotionele reacties

“Do not get distracted! A bleeding nose may require help, a concussion requires management!”.

Richtlijnen bij (vermoeden van) een hersenschudding

Elke speler met een hersenschudding of een vermoeden daarvan moet onmiddellijk en permanent uit de training of wedstrijd worden gehaald – ook als de symptomen snel verdwijnen.

Bij verdenking op een nekletsel moet altijd het juiste spoedprotocol gevolgd worden.
Alleen gekwalificeerd medisch personeel met ervaring in wervelkolomzorg mag in dat geval de speler van het veld halen.

Zodra de speler veilig van het veld is gehaald, mag hij of zij die dag niet meer deelnemen aan enige sportactiviteit.
Er moet een medische beoordeling plaatsvinden, bij voorkeur met gebruik van de SCAT6-tool.

In alle gevallen van (vermoedelijke) hersenschudding wordt sterk aangeraden om de speler door te verwijzen naar een medisch professional voor diagnose, begeleiding en advies over het herstel en de terugkeer naar sport – ook als de klachten verdwijnen.

Spelers met (vermoeden van) een hersenschudding

• Mogen de eerste 24 uur niet alleen worden gelaten.
  (Overweeg in deze periode een “wake-up policy” in overleg met een specialist)
• Mogen de eerste 24 uur géén alcohol gebruiken en moeten alcohol vermijden totdat een medische professional daarvoor toestemming geeft.
• Mogen geen motorvoertuig besturen en mogen pas weer rijden na goedkeuring van een arts of zorgprofessional.
• Moeten zowel lichamelijke als mentale rust nemen gedurende 24-72 uur.
  Rust is de basis van het herstel. Dit houdt in:
  Lichamelijke rust: geen fysieke inspanning zoals rennen, fietsen of zwemmen.
  Cognitieve rust: tijdelijk stoppen met schoolwerk, lezen, tv kijken, gamen of ander beeldschermgebruik.
• Moeten het ‘Graduated Return-To-Play’ (GRTP) protocol volgen
  Dit stapsgewijze revalidatieplan helpt bij een veilige terugkeer naar sportactiviteiten, onder begeleiding van een professional.

Behandeling van hersenschudding en terugkeer naar sporten

Een voorspoedig herstel na een hersenschudding lijkt in belangrijke mate bepaald te worden door de juiste aanpak in de eerste 24 tot 72 uur. Andersom blijkt dat juist in deze vroege fase verkeerd handelen – zoals te snel hervatten van activiteiten of onvoldoende rust – een belangrijke voorspeller is van langdurige of terugkerende klachten.

Daarom is het cruciaal om in deze acute fase strikt de adviezen op te volgen.
Geef het brein rust en beperk prikkels zoveel mogelijk.
Dat betekent: geen televisie of beeldschermgebruik, vermijden van drukke omgevingen en géén fysieke inspanning. Dit geldt óók wanneer de klachten in eerste instantie lijken mee te vallen, of wanneer er sociale of praktische redenen zijn om toch door te willen gaan.

Na de eerste 24 uur rust kan gestart worden met een geleidelijke opbouw van activiteit volgens het internationaal erkende ‘Graduated Return to Sport’-protocol. Hierbij wordt in fases gewerkt aan herstel en terugkeer naar sport, onder begeleiding van een deskundige.

“Accommodate it, don’t fight it!”